UPRAWA BOCZNIAKA OSTRYGOWATEGO

UPRAWA BOCZNIAKA OSTRYGOWATEGO

Boczniak jest sapofitem występującym na martwym drewnie drzew liściastych. W Europie występuje osiem jego gatunków, na świecie — więcej. Dwa z nich: Pleurotus ostreatus i Pleurotus florida są powszechnie uprawiane. W naturalnym środowisku, najczęściej na przedwiośniu lub późną jesienią, na obumarłych pniach dębu, klonu lub olchy tworzą się charakterystyczne, dachówkowato ułożone owocniki. Największa ich ilość pojawia się, gdy temperatura otoczenia wynosi około 12°C. Najniższa temperatura, przy której mogą się tworzyć owocniki, wynosi 5°C. Owocniki boczniaka ostrygowatego Pleurotus ostreatus mają kolor szaroczarny, natomiast gatunku ciepłolubnego Pleurotus florida – żółtopomarańczowy. Boczniak tworzy kapelusze o średnicy od 5 do 15 cm, a nawet i większe, kształtu muszlowatego; ich kolor jest zmienny i zależy od temperatury, oświetlenia itp. Powierzchnia kapelusza jest gładka i sucha. Blaszki ma białawe, gęsto osadzone, różnej długości, przy trzonie zbiegające się do środka. Trzon jest krótki, bocznie osadzony na kapeluszu, białawy, czasem lekko brązowy. Miąższ biały, o łagodnym smaku i słabym zapachu. Najsmaczniejsze i najbardziej wartościowe są młode owocniki.

Po wielu próbach stwierdzono, że grzybnia boczniaka z powodzeniem przerasta różne podłoża pochodzenia roślinnego. Boczniak ostrygowaty do budowy swojego organizmu wykorzystuje ligninę i celulozę, znajdującą się w dużych ilościach w resztkach roślinnych. Podstawą nowych sposobów uprawy było zastosowanie innych niż drewno, pasteryzowanych podłoży do uprawy grzyba. W takich sztucznych warunkach rośnie szybciej i daje więcej owocników niż w swoim naturalnym środowisku. Podłożem do jego uprawy mogą być różne materiały, np. słoma zbóż, plewy, kolby i osadki kukurydzy, kora drzew, trociny, łodygi roślin, a nawet papier gazetowy. Boczniak rozkłada substancję organiczną, zawierającą celulozę i ligninę, bez konieczności jej wcześniejszego biologicznego lub chemicznego wstępnego przygotowywania. Podobnie jak roślinom wyższym, do prawidłowego rozwoju potrzebne mu są niewielkie ilości składników mineralnych, np. wapnia, potasu, fosforu i mikroelementów. Dlatego metody uprawy uwzględniają różne dodatki do podłoża.

Pierwsze uprawy boczniaka prowadzone były na pniach drzew. Utrzymywano taką plantację aż do całkowitego rozłożenia pniaków przez grzybnię. Z tych pierwszych plantacji z 1 q drewna otrzymywano 10—20 kg owocników w ciągu trzech do pięciu lat zbiorów. Dokładne poznanie wymagań grzyba umożliwiło rozpoczęcie jego intensywnej uprawy w pomieszczeniach zamkniętych. Regulowanie mikroklimatu zgodnie z potrzebami boczniaka pozwala na jego uprawę w ciągu całego roku. Najważniejszym czynnikiem jest tempera tura i wilgotność. Optymalna temperatura dla wzrostu grzybni boczniaka ostrygowatego wynosi 18-23°C, a wilgotność powietrza powinna być zawsze bardzo wysoka i wynosić 90-95%. Każde pomieszczenie, w którym można zachować takie warunki, nadaje się do uprawy boczniaka.

Czasowe osłony foliowe możliwe do wykorzystania w uprawie grzybów na działce: a) foliowa osłona w kształcie daszku, b) foliowe okno inspektowe, c) osłona foliowa w kształcie trapezu.

Uprawa na niewielką skalę, przy bardzo niskich kosztach, jest możliwa przy wykorzystaniu dwu rodzajów pomieszczeń — nie ogrzewanych osłon w pierwszym etapie, tj. przerastania podłoża przez grzybnię, a następnie pomieszczenia ogrzewanego, do którego wnosi się podłoże na czas wytwarzania owocników. Może to być czasowa osłona foliowa, pod którą podłoże przerasta grzybnią w ogródku do czasu, gdy pozwala na to temperatura powietrza. W przypadku ochłodzenia pojemniki z podłożem przerośnięte grzybnią przenosi się do piwnicy i tam je przetrzymujemy do końca plonowania. Podobnie można wykorzystać nie zagospodarowany jesienią inspekt. W oknie inspektowym umieszcza się pojemniki z podłożem wymieszanym z grzybnią. Pod ocienionym oknem inspektowym, korzystając z energii słonecznej, pojemniki zostają tak długo, jak na to pozwalają warunki klimatyczne. Później podłoże przerośnięte grzybnią można przenieść do opróżnionej po jesiennej uprawie szklarni lub jeszcze pustej przed następnym sezonem mnożarki. W takim przypadku owocniki będą się tworzyły od grudnia do końca stycznia. Możliwa jest także uprawa boczniaków w ogródku na otwartym terenie. Przy tego rodzaju uprawie podłoże powinno być umieszczone w pojemnikach (worki lub skrzynki). Uprawę można rozpoczynać, jeżeli średnia temperatura powietrza wynosi około 10°C, w naszym klimacie przypada to na pierwszą dekadę maja. Plonowanie można przyspieszyć, jeżeli w czasie przerastania grzybni podłoże umieścimy w altanie lub domku na działce przynajmniej na dziesięć dni po dodaniu grzybni do podłoża.