Czynności życiowe grzybów
W małej przestrzeni komórki grzyba przebiegają równocześnie w sposób uporządkowany setki różnych reakcji. Budowane jest białko, syntetyzowane aminokwasy i witaminy; pobierany pokarm, wydalane zaś produkty przemiany, zachodzą w niej również procesy energio-twórcze. Wszystko to zachodzi jednocześnie i bardzo szybko. Nawet najwybitniejsze osiągnięcia techniki w dziedzinie miniaturyzacji są nieporadne w porównaniu z poziomem precyzji takich układów, jakie wytworzyły się w czasie ewolucji istot żywych.
Podstawową funkcją żywego organizmu jest budowa nowych składników komórki, najpierw drobnocząsteczkowych, np. cukrów, kwasów tłuszczowych, potem łączenie ich w wielocząsteczkowe, np. białko, kwasy nukleinowe. Drobno- i wielocząsteczkowe składniki komórki są budowane ze związków pobieranych z zewnątrz. Tymi związkami są substancje wyłącznie mineralne, np. dwutlenek węgla, sole azotu i fosforu. Organizmy, które korzystają wyłącznie z pokarmów mineralnych, nazywamy samożywnymi (autotrofami). Należą do nich rośliny zielone, sinice i liczne bakterie. Inne, tzn. wszystkie zwierzęta i grzyby oraz większość bakterii, wymagają, aby w pokarmie znajdował się przynajmniej jeden związek organiczny. Nazywamy je cudzożywnymi (heterotrofami). Wśród nich jest wiele gatunków, które zadowalają się tylko jednym związkiem organicznym, np. cukrem lub kwasem organicznym. Pozostałe potrzebują dodatkowych organicznych składników pokarmowych.
Grzyby nie mają wyspecjalizowanego narządu do pobierania pokarmu. Proces ten zachodzi przy udziale błony komórkowej. Pobieranie pokarmu, jak i budowa nowych składników komórki, jest procesem energiochłonnym. Organizm musi korzystać z jakiegoś źródła energii, znajdującego się poza nim.
Komórka wykorzystuje różne źródła energii. Są organizmy, dla których źródłem energii jest słońce; korzystają one z energii promieni słonecznych i przekształcają je w energię wiązań chemicznych. Dotyczy to przede wszystkim roślin zielonych. Wszystkie inne organizmy korzystają z energii chemicznej. Organizmy heterotroficzne wyzyskują jedynie energię ukrytą w związkach organicznych.
Pokarm, z którego korzystają grzyby, stanowi zawsze złożoną mieszaninę. Dla ułatwienia dokonuje się sztucznego podziału i oddzielnie traktuje źródła pokarmowe węgla, azotu i inne. Należy pamiętać; że to, co jest wystarczającym pokarmem dla jednego gatunku grzyba, będzie często niedostateczne dla innego. Dobór pokarmu zależy przede wszystkim od zdolności grzyba do samodzielnej budowy składników komórki. Im więcej takich składników grzyb sam wytwarza, tym mniej, jako niezbędnych, potrzebuje w pokarmie. Dobór pokarmu zależy także od jego dostępności, o której decyduje kilka czynników. Najważniejszym z nich jest możliwość wchłonięcia oraz zdolność przetworzenia substancji pokarmowej w taki sposób, by produkt po przekształceniu mógł być włączony do budowy organizmu grzyba.
Zwarta budowa ściany komórkowej uniemożliwia grzybom pobieranie związków wielocząsteczkowych, takich jak białka czy tłuszcze. Ponieważ pokarm znajdujący się w otoczeniu grzybów występuje często w takiej postaci, pobieranie musi być poprzedzone rozbiciem wielocząsteczek na pochodne związki drobnocząsteczkowe. Proces ten nazywa się trawieniem i przebiega przy udziale enzymów. Sposób pobierania pokarmów przez grzyby przypomina odżywianie się zwierząt. Roślina korzysta z pokarmu azotowego w postaci soli mineralnych, np. azotanów zawartych w nawozie sztucznym, zwierzęta i grzyby z organicznych związków azotowych – aminokwasów. Azot występujący w tych związkach jest bardzo silnie związany chemicznie. Aby mógł być pobrany jako pokarm, musi być dostarczona energia. Grzyby wykorzystują w tym celu enzymy. Wytwarzają bowiem cały zespół enzymów, których działalność dopiero niedawno została poznana. Na asymilację azotu potrzeba bardzo dużo energii. Proces ten przebiega łatwo tylko w środowisku bogatym w związki organiczne. Trzeba o tym pamiętać przygotowując podłoże do uprawy grzybów. Dla grzybów źródłem energii staje się energia wiązań chemicznych rozbijanych za pomocą enzymów. Mogą to być proste substancje, np. metan, metanol, lub złożone, np. kwasy tłuszczowe. Jednym z najczęściej używanych źródeł energii są cukry proste. Bardzo często ten sam związek może służyć jako źródło węgla i energii. Widzimy więc, że jeśli chodzi o wymagania pokarmowe i możliwości uzyskania różnych substancji, wykorzystywanych jako pokarm, grzyby są silnie zróżnicowane. Dzięki temu mało jest takich środowisk, w których nie mogłyby się rozwijać.
W czasie rozkładu substancji organicznej za pomocą enzymów uwalnia się dużo energii. Jest ona częściowo wykorzystywana przez grzyby na procesy chemiczne zachodzące w ich komórkach. Część jest wyzwalana w postaci ciepła. Energia wytwarzana w procesach biologicznych nie jest uprzednio przekształcana w inny rodzaj energii, co dzieje się w urządzeniach skonstruowanych przez człowieka, w których energia chemiczna zmagazynowana w paliwie przekształca się w energię cieplną, a potem w mechaniczną lub elektryczną. W organizmach żywych energia jest magazynowana w nowo powstałych wielocząsteczkowych związkach organicznych. Przechowywana jest w postaci materiałów zapasowych; człowiekowi może służyć jako pokarm.
Porównanie różnych organizmów ze strzępkę grzyba.